Hypotheek in stapjes oversluiten – kan dat?

Bank werkt tegen… klacht bij KiFid afgewezen

Stapsgewijs je hypotheek oversluiten… dat klinkt toch heel bijzonder, of niet dan? Ik kom het tegen in een artikel op AMWeb, waarin beschreven wordt hoe NN weigert hieraan mee te werken als de klant geen advies inwint bij een financieel adviseur – hoe de klant dat aanvecht bij het KiFid (Klachteninstituut Financiële Dienstverlening) en daarbij geen gelijk krijgt.

Wat is stapsgewijs oversluiten?

Het gaat mij niet zo zeer om de klacht en de uitspraak, maar om het idee van stapsgewijs oversluiten. Wat bedoelen ze daarmee? Nou, letterlijk wat er staat: in stapjes je hypotheek oversluiten. Steeds een deel aflossen en direct opnieuw afsluiten tegen een nieuwe rente. Dat deel is dan het gedeelte van je hypotheek dat je boetevrij mag aflossen, en zo ben je binnen een x-aantal jaar (afhankelijk van het percentage dat per jaar boetevrij afgelost kan worden) overgestapt van je oude rente naar een nieuwe rente. Zonder een cent boeterente te betalen. Simpelweg een manier om de aflosboete te omzeilen dus.

Oh ja… die rare opdracht voor Snel

Creatief bedacht en niet nieuw op zich. In 2017 schreef ik al de blog Hypotheek oversluiten in stappen? Rare opdracht voor Snel! Staatssecretaris Snel had toen van de Tweede Kamer de opdracht gekregen om ervoor te zorgen dat deze werkwijze niet meer tegengewerkt zou worden door banken en verzekeraars. Ik vond dat een gekke en onrealistische opdracht en dat vind ik nog steeds.

Balen van je hoge hypotheekrente

Natuurlijk snap ik dat je ervan baalt als je een hypotheek hebt met een rente die fors hoger ligt dan de huidige extreem lage hypotheekrente. Je ziet tegen welke percentages mensen nu hun hypotheek afsluiten, de maandlasten die ze daarbij hebben, en ziet ook wat jij elke maand moet aftikken. Niet leuk. Maar laten we wel wezen, het is gewoon een afspraak die je hebt gemaakt, een contract dat je hebt afgesloten. Een overeenkomst met voorwaarden waaraan je moet voldoen. Binnen die voorwaarden kun je boetevrij aflossen als je verhuist – of een nieuwe rente krijgen als je daarvoor een boete betaalt. Die boete is niets meer dan een vergoeding voor het niet nakomen van jouw belofte om de bank een x-aantal jaar die hypotheekrente te betalen.

Hypotheekrente omhoog door oversluiten in stapjes

In stapjes je hypotheek oversluiten is simpelweg een truc om onder die verplichting uit te komen. Als de overheid dat gaat verplichten aan banken, dan is het gevolg heel eenvoudig: de hypotheekrente gaat omhoog. Ze gaan dan immers in hun tarieven meenemen dat de kans groter is dat ze de rente waarmee ze rekenen niet helemaal gaan ontvangen. Die kans is er nu ook al (verhuizen, gewone boetevrije aflossingen) – maar die wordt dan groter. Dus wordt de hypotheekrente hoger.

Boetevrij aflossen afschaffen?

Wat ze ook kunnen doen is de mogelijkheid van boetevrij aflossen in hun voorwaarden verkleinen of zelfs weghalen. Dat kan natuurlijk niet voor bestaande hypotheken – die voorwaarden staan nu eenmaal – maar wel voor nieuwe. Is dat wat we willen? Dat je gewoon helemaal niet boetevrij kunt aflossen? Of gaat de overheid dan aan de banken opleggen dat er een bepaald minimum percentage boetevrij afgelost moet kunnen worden per jaar?

Verlies hypotheekrenteaftrek bij stapsgewijs oversluiten?

Dan hebben we nog de mogelijke fiscale gevolgen, waardoor ik het niet gek vind dat NN het inschakelen van een financieel adviseur verplicht stelt. Er kúnnen eventueel problemen ontstaan rondom de hypotheekrenteaftrek. Dat hóeft niet – in principe blijft de lening fiscaal gelabeld als eigenwoningschuld als je jouw hypotheek oversluit – dus ook bij afsluiten in stapjes. Afhankelijk van de volgorde van de stappen kán het wel problemen opleveren, dus is het inschakelen van een adviseur geen verkeerd idee.

Boetevrij aflossen is hier niet voor bedoeld

Aan de ene kant snap ik wel dat iemand het wil – in het kader van het benutten van de lage hypotheekrente. Aan de andere kant denk ik dat je wel kun inzien dat de mogelijkheid van jaarlijks een stukje boetevrij aflossen niet is bedoeld om op deze manier van jouw hogere rente af te komen. Dat het dus niet zo gek is dat banken daar niet om staan te springen en belemmeringen opwerpen om daar iets mee te doen.

Stap naar het KiFid

De stap naar het KiFid vind ik dan wel bijzonder, want dan vind je kennelijk dat je volledig in je recht staat. Wat juridisch vast ook wel zo is, want je wilt niet iets dat tegen de regels is… dat is ongetwijfeld ook waarom NN niet zegt ‘we doen het niet’ maar zegt ‘we doen het alleen via een adviseur’. Zeker gezien de fiscale consequenties snap ik dat. Anders stapt diezelfde klant over een aantal jaar naar datzelfde KiFid met de klacht dat hij zijn hypotheekrenteaftrek kwijt is geraakt omdat de bank hem niet had gewaarschuwd voor de gevolgen van stapsgewijs oversluiten.