Actief aanbieden op basis van schuldsignalen
Wie dik in de schulden verzeild is geraakt kan hulp krijgen om daar weer uit te komen. Dat weten de meeste mensen wel, en toch is er een enorme drempel om de stap te zetten en die hulp te gaan vragen. Eeuwig zonde, want daardoor worden de problemen meestal alleen maar veel erger en dus lastiger op te lossen. Maar ja, het is niet makkelijk om over de schaamte heen te stappen. Om te moeten toegeven dat je er zelf niet meer uitkomt en dat je er hulp bij nodig hebt.
Kop in het zand strategie
Mensen praten niet over hun geldproblemen. Ja, als je even krap zit – dat roep je heel gemakkelijk. Maar echt serieuze schuldsituaties… daar houden de meeste mensen toch liever hun mond over. Zelfs mensen in hun directe omgeving weten er niets van, de schone schijn ophouden is heel belangrijk. Als je er niet over praat is het er niet toch? Als je doet alsof er niets aan de hand is voelt dat ook zo… Die kop-in-het-zand strategie kan best lang werken en de problemen daardoor flink vergroten.
Pro-actieve gemeenten
Daarom vind ik het mooi om te lezen dat verschillende gemeenten veel pro-actiever aan de slag zijn gegaan met mensen waar ze schuldsignalen zien. Een belangrijk schuldsignaal is als je de premie van je ziektekostenverzekering niet meer betaalt. Dat is één van de rekeningen die we kennelijk als eerste skippen op het moment dat er niet genoeg centen zijn om alles te betalen. Huur en hypotheek… dat is voor het dak boven je hoofd… eten, drinken, gas, electra, water… kun je ook niet zonder. Ook de kosten van je mobiel en internet enzo betaal je wel, want als je daar van afgesloten wordt heeft dat directe gevolgen. Het niet betalen van verzekeringspremies – daar merk je niet direct iets van. Dus die laat je als eerst zitten, dat is heel begrijpelijk. En de premie die er in elk huishouden het meest inhakt is die van de zorgverzekering.
Achterstand op zorgpremie
Wat ik niet eerder had meegekregen en nu lees bij de Volkskrant is dat het CAK – waar je terechtkomt als je zes maanden achterstand hebt op je zorgpremie – sinds juli 2017 gegevens van schuldenaren mag doorspelen aan de gemeenten. Het doel: vroege schuldhulp. Nu weet ik niet of ik dat vroeg zou noemen… zes maanden je zorgverzekering niet betalen duidt wel op serieuze schulden lijkt me. Maar goed, of je het nou vroeg noemt of niet: het is in ieder geval een actief signaal aan de gemeente zonder dat je er zelf naartoe bent gestapt. Het was natuurlijk beter geweest als je al voor die tijd om hulp had gevraagd, maar ja – die schaamte hè.
Gemeente-adviseur aan de deur… kop uit het zand!
Inmiddels vraagt ruim 60% van de gemeenten die gegevens op bij het CAK (waarom niet 100%, vraag ik me af?) en gaat ermee aan de slag. Adviseurs van de gemeente die kunnen helpen met schulden gaan naar de mensen toe. Die gooien dan nog weleens eerst de deur voor hun neus dicht, maar het briefje dat ze vervolgens in de bus krijgen zorgt ervoor dat meer dan de helft reageert. Dat vind ik een mooi resultaat! Reageren op het persoonlijke initiatief van de gemeente is je kop uit het zand halen, dat is top.
Persoonlijk benaderen helpt
Nu wordt er regelmatig van alles gedaan om mensen duidelijk te maken dat vroegtijdig hulp vragen het beste is als je in de schulden zit. Dat helpt niet erg volgens mij – en dit dus wel. Het verschil zit ongetwijfeld in het persoonlijke. Algemene verhalen en adviezen kun je gemakkelijk negeren. Vinden dat het niet over jou gaat. Jezelf wijsmaken dat het bij jou zo erg nog niet is.
Als er dan iemand bij je voor de deur staat… niet een incassobureau of deurwaarder maar iemand die zegt: “we kunnen je helpen”… dan is dat heel confronterend. Het moet immers wel echt serieus zijn als een gemeente-adviseur naar jouw huis komt. Je schrikt en gooit de deur dicht, heel begrijpelijk. Je leest het briefje, laat het inzinken, ligt misschien nog een paar nachten wakker en komt dan tot het inzicht dat je die hulp misschien toch maar moet gaan inschakelen. Mooi.
Automatisch signaal naar gemeente
Nu is het gestart met de achterstanden op zorgverzekeringen, maar er komt een wetsvoorstel aan dat stelt dat gemeenten automatisch op de hoogte moeten worden gebracht van serieuze betalingsachterstanden. Niet alleen op de zorgpremie maar ook op bijvoorbeeld de huur. Op die manier kunnen gemeenten eerder de persoonlijke hulp aanbieden en mensen met pittige schulden dus eerder geholpen worden. Ik ben vóór!
